Geçtiğimiz hafta Bahçeşehir Üniversitesi tarafından düzenlenen Animist Festivali kapsamındaki Sektör Kolokyumuna katılmaktan büyük mutluluk duyduk.
Bahçeşehir Üniversitesinin Karaköy Binasında, teras katında yapılan Kahvaltı etkinliği havanın soğuk olması yüzünden biraz üşütücü de olsa Türkiye'de çok değerli ve maalesef sınırlı sayıda insandan oluşan bu güzel topluluk ile tanışmak, bilgi ve fikir alışverişinde bulunmak çok keyifliydi.
Dışarıya kapalı yapılan bu Kolokyum'dan ortaya çıkan değerlendirmeleri içeren raporu sizlerle paylaşmak istedik:
SINIR TANIMAYAN ANİMASYON
Üniversite ve Sektör Kolokyumu 2019
www.anim.ist
Animasyon evrenine farklı şekillerde emek veren üniversite öğretim elemanları, öğrencileri ve sektör temsilcileri olarak tanışmak, bağ kurmak, bağlarımızı kuvvetlendirmek, tartışmak, farkındalık yaratmak, görünür olmak, yanıt aramak, olumlu adımlar atmak amacıyla 16 Mart 2019, Cumartesi günü, 10:00-13:00’da BAU Idea-Karaköy yerleşkesinde ikincisini gerçekleştirdiğimiz SINIR TANIMAYAN ANİMASYON Üniversite ve Sektör Kolokyumunda bir araya geldik.
2019 Kolokyumuna Davetli ve Katılım Sağlayan Konuklar (alfabetik sıraya
göre):
1000Volt - Murat Akbulut, Somer Yurtseven
Anadolu Üniversitesi Çizgi Film (Animasyon) Bölümü - Fethi Kaba, Tahir Kutluay
Anima İstanbul - Mehmet Kurtuluş
AnimaTürk Animasyon - Mehmet Şenocak
Apple Türkiye - Gökçe Himmetoğlu
Arzu Demirel, Gülçin Bayrak
Aydın Üniversitesi Animasyon B.lümü - Burcu Kartal
BAU İletişim Fakültesi - Kemal Süher
BEBKA - Mehmet Akar
Dumlupınar Üniversitesi Çizgi Film (Animasyon) B.lümü - Can Pekin, Yahya Özkan Akyürek
Framestore - Arslan Elver
GeniusPark VFX - Barbaros Isıg.llü, Serhan Barut
Grafi2000 - Varol Yaşaroğlu
İsf Studios - İsmail Fidan
Koff Animation - Tuğçe Varlıca
Kozmonot TV - Serin İnan
Kültür Üniversitesi - Özlem Malatyalıoğlu, Murat Yalçın
Lighthouse - Arman Şernaz
Minika TV - Emel Elçin Koyuncu
Rafa Film - Ayşe Ünal
ve Temsilci Öğrenciler
SINIR TANIMAYAN ANİMASYON Üniversite ve Sektör Kolokyumu, ANİMİST Animasyon Festivali’nin bir etkinliği olarak festivalin son günü gerçekleşti. Davetlilere, kolokyum tartışmalarına temel sağlaması ve fikir üretmeye yardımcı olması amacıyla (önceden de mail yolu ile paylaştığımız) sorular yöneltildi. Katılımcılar bu soruları tek tek yanıtlayarak aşağıda özet olarak sunduğumuz paylaşımlarda bulundular.
1
BAU Çizgi Film ve Animasyon Bölümü / ANIMIST / SINIR TANIMAYAN ANİMASYON Kolokyumu 2019
1. Sizce Türkiye’de animasyon sektörünün en büyük sorunu nedir?
● Animasyon alanı yeterince tanınmıyor. Farkındalık yok. Hala “otellerde mi çalışıyorsun” sorusu soruluyor.
● Animasyon üretimi konusunda Türkiye’nin orta ve uzun vadeli hedefleri ve politikaları net/mevcut değil.
● Devlet en büyük ortağımız olarak bu tip kolokyumlarda masada olmalı, tartışmalarda ve çözüm arayışında bizimle diyalog içinde kalmalı ve yanımızda yer almalı. Dolayısıyla, İSTKA, Sinema Genel Müdürlüğü ve devletin ilgili kurumlarının festival/ kolokyum/ seminer gibi programlarımıza ilgisini nasıl çekebiliriz?
● Sektör müyüz, piyasa mı? Sektör olmanın koşullarını sağlayabildik mi? Meslek birlikleri ve çalışan haklarının korunması önemli.
● Animasyon bölümlerinden mezun az. Çıkan nitelikli mezun ile sektörü doyurmak zor.
● Herkes az tecrübeli öğrenci istiyor (özellikle hızlı üretilecek youtube projeleri için). Sektör çalışanlarını hızlıca tüketiyor ve sürekli genç, yani ucuz iş gücü arıyor. Bu durumda sektörde tecrübeli insan kalmıyor ve uluslararası kaliteyle yarışacak projeler çıkmıyor.
● Teknoparklar ya da üniversitelerdeki eski sektör ortaklıklarına dair olumsuz bir öğrenci ve emek sömürüsü algısı var.
● İstihdam oranı, istihdama ve yaratıcı projelere devlet finansmanı/ desteği/ teşviği yeterli değil.
● Telif haklarının bilinirliği ve uygulanırlığı az. Örneğin seslendirme sanatçıları haklarını alamıyor.
● Özel yetenek sınavı ile öğrenci alan bölümlerin ailelerin gözündeki algısı farklı. Bu algıyı değiştirmek için gerek kampüs içi gerek kampüs dışı tanıtım etkinliklerinde özel yetenek sınavıyla öğrenci alan bölümlere daha geniş yer ayrılması gerekiyor.
● Teknoloji çok pahalı, bu nedenle Animasyon ve ilgili bölümlerde okumak çok masraflı. Bu bölümlere devlet ve sektör desteğinin Türkiye’nin geleceğine yatırım olduğuna dair bilinçlendirme yapılması gerekiyor.
● Öğrenciler zorluklara, zorlu koşullara hazır değiller. “Ben oldum” algısı çok fazla.
● Üniversitedeki kadrolar için öğretim üyesi bulunamıyor. Doktoralı, akademik kariyeri olan ve alanı tanıyan insana ihtiyaç var.
● Yurtdışına çok beyin ve yetenek göçü var. Buna rağmen Türkiye’deki şirket ve projelerin uluslararası tanınırlığı az. Netflix ve benzer uluslararası platformlar, Disney ve Framestore gibi
kurumlarda çalışan ve iş yapan Türk şirketlerin ve animatörlerin yer alması sağlanarak hem Türkiye’nin prestiji arttırılabilir hem de yurtdışına eğilimli kalifiye meslek insanlarının Türkiye’de kalması sağlanabilir.
● Türkiye’de çok hikaye var ancak tarihimize, kültürümüze odaklanan projeler fazla didaktik.
● Operatör değil sanatçı yetiştiriyoruz diyoruz ancak operatör de sanatçı da tam anlamıyla olamıyor.
● Animasyon bölümlerinde okuyan kadın öğrenci sayısı bir hayli fazla ancak sektörde oranları düşüyor. Bunun nedeni nedir ve bu durum nasıl çözülebilir?
2. Bu konuda çözüm öneriniz nedir?
● Animasyonun farklı dallarına meslek insanı yetiştirmeye yönelik uzmanlaşma hedefleri ve politikalarını geliştirmek üzere lisans programlarında uzmanlaşma alanları belirlenmesi, mezun profillerine dair hedeflerin daha gerçekçi olmasını ve gerçekleşmesini sağlayabilir.
● Pilot projeler ile denemeler yapılmalı. Üniversite ve sektör ortaklıkları için bütçe ve takvimi belli, net, tanımlı projeler gerekiyor. Takibi devamlılığını koruyarak yapılmalı.
● Ekosistem oluşmalı. Meslek örgütlenmesi olmalı. Animasyon sektöründe kaç kişiyiz bilmeliyiz. Devlet bizi tanımalı.
● Sektörleşmek adına bir tarihçe ve bellek oluşturmak çok önemli. Bu nedenle bir arşiv çalışması olabilir. www.animasyonunkadinlari.org bu amaca yönelik online bir bellek çalışması. Bu tip çalışmalar (online ya da offline) kitap, dergi, müze, arşiv önem taşıyor.
2
BAU Çizgi Film ve Animasyon Bölümü / ANIMIST / SINIR TANIMAYAN ANİMASYON Kolokyumu 2019
● BEBKA raporları çok kapsamlı ve faydalı. Animasyon alanında tarihçe, istatistik, araştırma projeleri artmalı ve desteklenmeli.
● ISTKA ya da özel sektör desteği ile eğitim odaklı bir “İstanbul Animation Center” kurulabilir.
Güney Kore’de Busan, Seul’de bunun örnekleri bulunuyor.
● Desteklerin sürdürülebilirliği sağlanmalı.
● Mutsuzluk, başarı eksikliğini gidermek için başarılı projeleri tanımalıyız ve sık sık bir araya gelmeliyiz. Birlik olmalıyız.
● Bilgiden çok o bilgiyi nasıl kullanacağı önemli. Öğrenciler bunu okurken deneyimlemeli. Okullarda teoride kalmamalı, pratik artmalı. Sektör ve öğrenci buluşmaları sağlanmalı. Co-op dersleri, ortak eğitim modelleri geliştirilmeli.
● Mezunlar pipeline (tezgah) bilmeli.
● Vizyon oluşturmak için gelişmiş animasyon sektörlerini yerinde gözlemlemek ve tanımak gerekiyor. Bu nedenle yurt dışı ilişkilerin artırılması, fuar ve festivallere katılmak çok önemli.
● Animasyon bölümü olan ünivesitelerden birer öğrenci seçilsin bir aylığına yurtdışındaki animasyon stüdyolarına gönderilsin.
● İhracat ve ortak yapım odaklı olunmalı.
● Gözler eğitilmeli. Görsel kompozisyon önemli, estetik eğitimi olmalı.
● Karakter tasarımı dışında çok önem taşıyan senaryo, pedagoji, medya etiği ve hukuğu dersleri olabilir.
● Hikayelerimizi senaryolaştırma konusundaki zayıflığımızın ve didaktik dilin sebebi eğitim sisteminde kavramsal düşüncenin işleneceği sözel derslerin küçük görülüyor olması. Beşeri ve sosyal bilimlerin sanat içeren işler için önemi konusunda bilinçli içerik oluşturulmalı.
● İşe katılım hızlanmalı, artmalı. Animasyon bölümlerinin sayısı arttıkça, ulusal ve uluslararası buluşmalar yoluyla bir meslek ve öğretim dayanışması kurulabilir. Ayrıca bölüm sayısı arttıkça her üniversitenin farklı bir alana eğilmesi, dolayısıyla çeşitli ekoller oluşması sağlanabilr.
● Yurtdışına gidenlere gitme diyemesek de geri gelmeleri için teşvik edici ortam ve projeler yaratılabilir.
● Her düzeyde animasyon eğitimi arttırılmalı. Bu konuda Tübitak, MEB ya da yerel belediyelerin desteğiyle destekli bir ilk/orta öğretim tanıtım ve temel eğitim programı tasarlanabilir mi?
● Çalışanların motivasyonlarını arttıran, besleyen atölyeler, eğitimler, seminerler olmalı.
● İçerikle alaka kurularak farklı bakanlıkların desteği olabilir. Örneğin sağlık üzerine bir animasyona Sağlık Bakanlığı destek olabilir.
● Animasyon ve karakter tasarımı alanında dünya markası yaratanlar, başarı hikayeleri artıyor. Bunların duyurulması gerekir.
● Farkındalık yaratmak, beslenmek için festivaller çok önemli. 23-25 Ekim’de Eskişehir’de Animasyon Festivali, İstanbul’da Comicon, 2020 Bahar’da ANIMIST III olacak. Bu festivaller sahiplenilmeli.
3. Türkiye’de animasyon sektörünün sağlıklı gelişmesi ve serpilmesi için FIRSAT olarak gördüğünüz ve “şu özellik olanaklar sağlıyor/sağlayabilir” dediğiniz neler var?
● RTÜK kanununun iyi uygulanması sektörleşme için çok doğru bir hamle olur.
● Apple TV+, Amazon, Youtube Kids, Netflix gibi oluşumlarla ihtiyaç daha da artıyor. Güvenli internet ile beraber içerik ihtiyacı çok yüksek.
● Genç ve çocuk nüfusu hayli fazla.
● Oyun gibi animasyon ile bağlantılı sektörler hızla büyüyor.
● Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Tasarım Merkezi girişimi çok yerinde. Bu sektör ve üniversitelerin iletişimini ve üniversite mezunlarının istihdamını olumlu yönde etkileyecek.
● Farklı eğitim ve yaş düzeyi gruplarına ve dezavantajlı kişilere yönelik eğitim projeleri bulunuyor.
Bunlar desteklenirse hem eğitimli işgücü hem de doğru algı oluşturmak adına fayda sağlayacak.
Animasyon sektörünün kıymetli temsilcilerinin animasyonun sınırlarını ve bunları aşmanın yollarını geniş bir yelpazede tartıştıkları etkinlik bir tanışma toplantısı ile başladı ve yuvarlak oturma düzeninde BAU Senato odasında gerçekleştirildi. Animasyona emek veren ve bu alanda değer yaratanların birbirlerini tanıması, birlikte düşünmesi, fikir ve işbirlikleri üretmeleri adına yapıcı bir adım atma umuduyla planlanan kolokyumun çerçevesi şöyle çizilmişti: Animasyonun sınırları nereye dayanıyor? Meslek tanımı, mesleki örgütlenme, politikalar, imkanlar, destekler, eğitim, kadın-erkek eşitliği, yaratıcılık, teknoloji, kültürel ve lokal etkiler ne durumda? Gelecek öngörüleri, sektörün ihtiyaçları, eğitim ihtiyaçları, sanatçının ihtiyaçları, tüketicinin/marka/reklam veren ihtiyaçları nelerdir? Geniş bir yelpazede, pek çok farklı meseleye değinen katılımcıların altını çizdikleri ana başlıklar, sordukları sorular ve alıntılar şöyle:
+Animasyon eğitimi yeterli mi? Nasıl daha etkin hale getirilebilir? Generalist ya da bir uzman yetiştiren eğitim modellerinden hangisi doğru?
İş bitirici, proje sorumluluğunu başından sonuna götürebilen, teknik donanıma sahip, kendi
kendini motive edebilen - öz motivasyonu yüksek, pratik insan kaynağı gerekiyor.
Her sene öğrencilerin bir ürün çıkarmaları çok önemli.
Sektör üniversiteye onlara işçi sağlayan yer olarak bakmamalı. Beraberce kültürü oluşturduğu takım arkadaşı olarak görmeli. Sektör “benim için ne yapıyorsun demek yerine, ben ne
yapabilirim ve beraber neler yapabiliriz şeklinde yaklaşırsa bu herkes için kazançlı olur.” “Üniversitelerde öğrenciler mezun olunca bulacakları ilk iş için değil, yapacakları son iş için eğitim almalılar.”
+Dernek, sendika gibi mesleki örgütlenme ne durumda? Biz bir arada mıyız?
Rakip ancak “değerleri beraber gözeten” olmalıyız.
Mesleki tanım yapılmalı. Bir meslek kolu olarak tanınmak çok önemli.
Uluslararası temsiliyet halihazırdaki yetersiz. Önemli medya networkleri ile ilişki kurmak, festivallerde ve marketlerde ülke olarak yer almamız gerekir. Kika, ZDF, Berlin, Cannes, Mipcom, Annecy, Cartoon Forum, Kiki gibi yerlerde senelik bir katalog çıkarabilmek iyi olur.
Dernek, kooperatif, vs kurulamıyorsa en azından bir “cluster” oluşturulabilir:
Animation Media Cluster Region Stuttgart
https://www.clusterportal-bw.de/en/cluster-data/clusterdatabase/clusterdb/Clusterinitiative/show/clusterinitiative/animation-media-cluster-regionstuttgart-amcrs/
+ BEBKA önemli bir örgütlenme, Neler yapıyor?
Anket yapılarak gerçekleştirilen BEBKA raporu kapsamlı ve aydınlatıcı:
Son toplantıda alınan kararlara göre: BEBKA animasyona bir takım teşvikleri kaydıracak, diğer sektörlerin yaptığı gibi projelerle başvurulacak ve o bölgede yapılacak projelere aslında sistemin dışına çıkmadan fon sağlanacak.
Anadolu Üniversitesi içinde bir kuluçka merkezi kurulacak. Burada şirketlerin projeler esnasında kullanabileceği mekanlar/hardware olması da planlandı.
Animasyon Stüdyolarının da tasarım merkezi sayılması olumlu bir ilerleme.
12
BAU Çizgi Film ve Animasyon B.lümü / ANIMIST / SINIR TANIMAYAN ANİMASYON Kolokyumu 2019
+RTÜK yasasının uygulamaya geçmesi ne gibi bir katkı sağlayacak? TRT ve Cartoon Network halen tek alcılar mi?
Minikago, ATV projeler alıyor.
+ T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı GENÇDES ve Sinema Genel Müdürlüğü gibi proje destekleri ne kadar yeterli?
Yeni Film Fonu, İF İstanbul, Antalya, Malatya, Uçan Süpürge gibi film festivallerine bağlı proje geliştirme ve destek platformları sevindirici ancak yeterli değil. Zira tek odakları animasyon değil.
Canlandıranlar gibi oluşumlar kısa filmlere know-how, network ve motivasyon sağlaması açısından önemli.
Havuz fon oluşturulması ve sektörün farklı yapım aşamalarında destek olması bağımsız yapımlara büyük katkı sağlar. Uluslararası ödül alan pek çok yapım bu sayede yapıldı. Artması ve adının konması büyük katkı sağlayacaktır.
Yurtdışından broadcaster ve ortak yapım yapacak stüdyoların da çekilebildiği, ön yapım destek yarışması da olan, sektörel bir mini market / co prod market olabilir Zira yerel bir fondan faydalanan projeler yurtdışında çok daha ileride başlıyor.
+Devletle iliş kiler için ne yapılabilir?
Fransa servis sağlayan ülke olmamız yeni iş alanları, sektörleşmeye katkı anlamında iyi mi, yoksa bizi körelten, sanatı öldüren bir hamle mi olur?
1980'lerde devlet uygulamalarındaki vergi düzenlemesi değişimi, destek ve mesleki örgütlerin yaratıcı hakları savunan yapısıyla atağa geçen Fransız animasyonu modeli iyi. Fransa’da kültürel altyapı ve eğitim de buna verimli bir ortam sağladı. Türkiye’ye uygulanabilir hale getirilebilmesi için araştırılabilir.
İrlanda ve Kanada ilerlemesi örneği incelenmeli.
Tüm sektöre fayda etmesi için proje üzerinden daha istikrarlı lobi yapılması gerek.
+ Uluslararasılık? Yurtdışına açılmak, fonlar, festivaller, ortak yapımlar için know-how ve daha önemlisi vizyon var mı? Projelerin içeriği bu hamle için uygun mu?
Yerellik - evrenselin karşısında olmak değil. Yerli-yurtlu olmanın önemli.
Ortak yapım imkanları denemeli, zorlanmalı.
+ Ufukta neler var?
Markalaşmak.
AR-GE Araştırma ve geliştirmeye önem verilmeli
İşi yapmakla bitmiyor, sonrasında satmaya ve pazarlamaya da önem vermeliyiz.
VR gibi teknolojiler ve oyundaki gelişmeleri takip etmeliyiz.
+ Servis ülkesi olabiliriz. Nasıl yapabiliriz, ya da yapmalı mıyız?
Animasyon için 2.500 servis elemanı yetiştiren Nijerya örneği. 1990’larda özellikle Amerikan firmaları için ucuz işçilik yaparak sektörünü kuran ancak bu nedenle hala yaratıcılık ve kendini bulma konusunda zor toparlandığı ifade edilen Kore animasyonu modeli örneği.
+ İdeallerimiz-hayallerimiz nedir?
Net ve üzerinde mutabık kalınan vizyon oluşturmak ve hedef olarak önümüze koymak çok önemli.
İçerik kral ve üzerinde durulmalı. Animasyon senaryosu alanında çalışıp içerik üretecek insanlara da ihtiyaç var.
Kısıtlamalar, yönlendirmeler, oto-sansür içeriği tektipleştiriyor, orijinallikten ve ilginçlikten uzaklaştırıyor.
Biz mucize yaratıyoruz, buna devam edelim.
+ Sektör olamama durumunun nedenleri nelerdir?
Haklar meselesi: Telifler, ücretler
Maddi sıkıntılar
Çalışma saatleri - özellikle kadınlar için problem ve sayılarının azlığını açıklıyor.
Süreklilik, sürdürülebilirlik çok önemli.
Müşteri ile ilişkilerde özellikle müşterinin eğitilmesi (eğitim alanında da ailelerinde doğru farkındalık yaratılması) çok önemli.
İnsan kaynağı problemi
Freelance - telefona çıkmama ve güvenirlilik meselesi nedeniyle yara alıyor.
Dışarı kapalı, dünyayı takip etmiyor.
Sanat ve yaratıcılık değil, para üzerinde duruluyor.
+ Nasıl bir animasyon platformu olabilir, bir enstitü kurulabilir mi?
Hint kumaşı gibi platformlar var (https://hintkumasi.com)
Behance
BAU’da çok aktif olmayan Kreatif Endüstriler Enstitüsü var ve BAU’da WIA (Women in Animation)
Istanbul ayağını kurmak istiyoruz.
+ Üniversiteler, eğ itim kurumları neler yapabilir?
Lobi yapılırken eğitim kurumları olarak sekt.rün yanında yer alır.
Toplantılar ve bir araya gelmek için organizasyonlar yapar, önayak olur, ortam yaratır.
İnsan kaynağı yaratılması sürecini sektör ile beraber yürütür: Derslere sektörden isimlerin girmesi, CO-OP dersleri, ortak eğitim modeli, jürilere davet, ortak projeler üretme, sektörden brief ile proje üretme, öğrenci projelerine yapım desteği, vb.
Güney Kore’de üniversiteler kaç öğrenci aldıkları ile değil kaç öğrenciyi sektöre kazandırdıkları ölçülerek değerlendiriliyor.
Meslek ile ilgili araştırma, konferans, yayın, vb. yolu ile farkındalık, tarihçe ve itibar yaratır.
Sektör çalışanları, mezun ve öğrenciler için yaratıcılığı besleyen ortam, etkinlik ve imkanlar sunar.
Sektör ile mezunları karşılaştırır: Annecy ve FMX'deki recruitment booth, portfolyo etkinlikleri ve toplantıları gibi.
Bundan sonra odak grupları oluşturarak ve o konu üzerinde çalışan uzmanları da davet ederek kısa aralıklarla toplantılara devam etmeliyiz:
● Animasyon senaryosu, yaratıcı içerikler oluşturma ve kaliteyi arttırma,
● Bağımsız yapımlar ve sanat,
● ARGE - teknoloji,
● Hukuk-işletme, markalaşma, lisans, telifler,
● Lobi faaliyetleri ve networking,
● Dünya pazarına ulaşmak, ...
Comments